TADEUSZ WOJNARSKI - PUBLIKACJE

Tadeusz Wojnarski / Jan Pył: Wspomnienia "Artysty Andersa"

Autor tej strony: Tadeusz Wojnarski jun.

Okładka do «Opowiadań z wczesnej młodości». Nasza Gazetka, Zürich 1998

Dramat „Żołnierska komedia”. Domowe wydawnictwo ok. 1984/85.

Inscenacja „Żołnierskiej komedii“ w Zurychu. Jedyna zachowana słaba kopia fotografii.
Źródło Nasza Gazetka
Nr. 7  11.1974

Download PDF (Polski):

Żołnierska komedia wstęp PL

25 lat po jego śmierci ukaże się autobiografia Wojnarskiego w formie książki na początku 2024 roku.

Publikowanie obejmóje trzy nie bardzo długie teksty ilustrowane z jego pracami artystycznymi:

  • Opowiadania z wczesnej młodości
  • Opowiadania z późniejszej młodości
  • Żołnierska komedia
  • W załączniku wiele obrazów artysty z lat 1942-1946

Opowiadania z wczesnej młodości

W roku 1974 w numerze 5 „Naszej Gazetki» rozpoczoł Tadeusz Wojnarski publikować swoie wspomnieńia „Opowiadania z wczesnej młodości» pod pseudonimem Jan Pył. Jako założyciel i redaktor naczelny nie chciał się narażać. W sierpniu 1998 oddał naczelną redakcje „Naszej Gazetki” swojemu bardzo dobremu przyjacielowi Tadeuszowi Kilarskiemu. W tym samym roku Tadeusz Kilarski opublikowawał „Opowiadania z wczesnej młodości” w małej książeczce jako jubileuszowe wydanie numeru 200 «Naszej Gazetki».

Tadeusz Wojnarski opowiada o swoich tragicznych przeżyciach związanych z aresztowaniem na niemiecko-rosyjskiej linii demarkacyjnej podczas próby przeprawy przez rzeke San w okolicach Przemyśla w styczniu 1940 roku. Potem nastąpił rok w więzieniu w Odessie, a następnie wyrok do prac w jednym z wielu łagrowych obozach pracy w rozległych lasach północnego Uralu. Po ataku Hitlera na Związek Radziecki, część z setek tysięcy polskich zesłańców została zwolniona. Wojnarski wyjechał z nieluckiej ziemi wraz z formowaną jeszcze w ZSRR jednostką Wojska Polskiego. Opowiadania kończą się z rozpoczęciem szkolenia wojskowego w Palestynie.

Download PDF: Jan Pyl, Opowiadania z wczesnej młodości (fragment)

Opowiadania z późniejszej młodości

W 1997 r. Wojnarski zachorował na raka prostaty. Po początkowej poprawie jego stan zdrowia uległ pogorszeniu. W kościach powstały przerzuty. W tym czasie ukończył pracę malarską. W obliczu śmierci bardzo chciał spisać ciąg dalszy swoich wojennych wspomnień. Ten warte do przeczytania tragiczny tekst nie był nigdy wcześniej publikowany.

Opowiadania obejmują dalsze szkolenie w Palestynie, przerzucenie do Iraku, formowanie 2 Korpusu Polskiego pod dowództwem gen. Władysława Andersa, zakładając teatr pułkowy i uczęszczając szkołe podchorążową. Po ukończeniu szkolenia wojskowego powrócił do Palestyny. W junackim obozie umożliwiono mu zakończyć przerwaną maturę. Na początku marca 1944 r., nieco spóźniony z powodu matury, wyruszył do swojej dywizji – 3 Dywizji Strzelców Karpackich – do Włoch. W połowie maja pierwsza akcja na frońcie – walka o Monte Cassino. Potem nastąpiły operacje wzdłóż Adriatyku do Ankony, walki o Linie Gotów i w końcu, w kwietniu 1945 r. , odbicie miasta Bolonii z rąk niemieckiego Wehrmachtu. Wojnarski opisuje czas po wojnie jako nudny i bezsensowny. Mimo to, z tamtych czasów zachowały się smętne opowieści. Na początku 1946 roku pojechał do Rzymu i studiował malarstwo na tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych. Utrzymywał aktywny kontakt z innymi polskimi żołnierzami, którzy studiowali sztukę. Tę artystycznie hetrogeniczną grupę bada dziś historyk sztuki prof. dr Jan Wiktor Sienkiewicz, który ukuł nazwę «Artyści Andersa». Opowiadania kończą się wraz z wyjazdem do Hiszpanii w połowie listopada 1946 roku.

Historia od dołu

Dla badań historycznych takie «historie od dołu» są coraz bardziej interesujące. Tadeusz Wojnarski w niewielkim stopniu odnosi się do historii II Wojny Światowej. Skupia się na własnych doświadczeniach. Opowiadania czytają się gładko i porywająco. Tragedia i śmierć przeplatają się z humorem i anegdotami. Takie jest życie – bo ono musi trwać dalej.

Sztuka zaczyna się – chwilami nieco frywolnie – w obozie kursw maturalnych w Palestynie, tragicznie przemierza front we Włoszech, a kończy się scenami apokaliptycznymi, o ciężkim i religijnym zabarwieniu. Autobiograficzna praca od początku do końca.

Teksty, choć świetnie napisane, nie są chyba nadzwyczajne pod względem literackim. Jako całość z twórczością artystyczną Wojnarskiego są z pewnością wyjątkowe. Można być ciekawym tego wydania.

Żołnierska komedia

W 1974 roku Tadeusz Wojnarski zakończył pracę nad swoim dramatem «Żołnierska komedia», do którego pierwsze fragmenty napisał już w czasie wojny. Tytuł jest ironiczną aluzją do rozczarowania polskich żołnierzy przegraną wojną – mimo ofiarnego zwycięstwa nad niemieckim Wehrmachtem. Bohaterami dramatu są dwaj podporucznicy, którzy walczyli we Włoszech o wolność Polski. Punktem kulminacyjnym jest wizja Powstania Warszawskiego w pokazany jednego z protagonistów. Fragment ten został wykonany 28 września 1974 r. w centrum parafialnym kościoła protestanckiego Św. Jakuba przy placu Stauffacher w Zurychu. Od maja 1982 do czerwca 1984 publikacja „Żołnierskiej  komedii” w «Naszej Gazetce». Kiedy Tadeusz Wojnarski wydał tę małą książeczkę cakiem przwatnie w domowy sposób, nie wiadomo. Prawdopodobnie gdzieś w 1984 lub 1985 roku.

 

Linki

Linki do Wydawnictwa Werset, ul. Radziszewskiego 8/216, 20-031 Lublin: 

 

Link do Fundacji Instytutu im. gen. Władysława Andersa, Głowackiego 16, 20-060 Lublin: Publikacje  i  «Wspomnienia Artysty Andersa»

Download

Mały fragment książki: Wojnarski Wspomnienia – Wstęp syna

Instytut im. gen. Władysława Andersa, czasopismo Polonia-inter-gentes-2023 – Wojnarski s. 181, Artykuł do książki «Wspomnienia Artysty Andersa – Tadeusz Wojnarski» na stronie 181.

Spotkanie promocyjne dnia 4 czerwca 2024 w Lublinie

Dnia 4 czerwca 2024 odbło się w sali konowej CSK (Centrum Spotkania Kultur) w Lublinie spotkanie promocyjne książki.

Tadeusz Wojnarski
Heidenbüelstrassse 19
CH-8352 Räterschen (Elsau) 
Schweiz – Szwajcarja – Switzerland
Tel: 0041 52 363 13 09
Mobile: 0041 78 403 86 36
E-mail: wtadeusz(at)bluewin.ch

Wszystkie prawa zastrzeżone dla  – Alle Rechte vorbehalten für – All rights reserved by:

Tadeusz Wojnarski 2020-2025

Webdesign:   S P E C T A R 
Odpowiedyialność – Verantwortung – Responsibility:
Tadeusz Wojnarski (jun.)

Tadeusz Wojnarski
Heidenbüelstrassse 19
CH-8352 Räterschen (Elsau) 
Schweiz – Szwajcarja – Switzerland
Tel: 0041 52 363 13 09
Mobile: 0041 78 403 86 36
E-mail: wtadeusz(at)bluewin.ch

Wszystkie prawa zastrzeżone dla Tadeusz Wojnarski 2020-2021 – All rights reserved by Tadeusz Wojnarski 2020-2021

Webdesign:   S P E C T A R 
Odpowiedyialność – Verantwortung – Responsibility:
Tadeusz Wojnarski (jun.)