Diese Seite ist in deutscher Sprache nicht verfügbar, da an Museen in Polen gerichtet

This page is not available in English, as it is addressed to museums in Poland

TADEUSZ WOJNARSKI - PROJEKTY

Emigracja. Utrata ojczyzny i poszukiwanie nowej. Ta tragedia przewija się przez historię Polski od pokoleń. Emigracja dotyka również artystów. Przetwarznie tego w ich pracach jest różnorodna i indywidualna. Tragizm czy nawet apokalipsa nie były sposób Wojnarskiego. Nawet podczas walk we Włoszech nie przedstawiał scen wojennych ani zniszczeń. Szukał piękna, harmonii, integralności. Tę postawę jako artysta utrzymywał przez całe życie. A ponieważ – mimo wygranej wojny we Włoszech – jego ojczyzna została mu skradziona, szukał nowej.

Los polskiego artysty: Poszukiwanie nowej ojczyzny

Tragiczna młodość i tęsknota za ojczyzną i harmonią

Uwaga: Wybór prac jest tylko przykładowy. Zainteresowane tematem muzeum może dowolnie wybierać obrazy z galerii na stronie wojnarskiartista.art

W twórczości Tadeusza Wojnarskiego trudno się domyślić tragicznej młodości. Ale można się domyślić jego tęsknotę za harmonią i ojczyzną. Realizacja jego uczuć w sposób bliski rzeczywistości wyraźnie kontrastował z duchem czasu ówczesnego świata sztuki.

W wieku 17 lat został deportowany do ZSRR na początku 1940 roku i zniósł niezmierzone cierpienia w sowieckim obozie pracy. Wraz z nim setki tysięcy Polaków. Kiedy 22 czerwca 1941 roku niemiecki Wehrmacht napadł na Związek Radziecki, pojawiła się szansa wydostania się z tego piekła – i wstąpienie do Polskiego Wojska na uchodźstwie. Tadeusz Wojnarski był jednym z około stu tysięcy szczęśliwców. Przeszedł szkolenie wojskowe na Bliskim Wschodzie. Na początku 1944 roku został przeniesiony z II Korpusem Wojska Polskiego na front do Włoch. Od maja 1944 do kwietnia 1945 jako młody kapral przeżył służbę bojową na froncie we Włoszech, kolejnym piekłem w jego życiu. Karabin jednej ręce – a pędzel w drugiej. Do końca wojny.

Po wojnie w 1946 roku, będąc jeszcze w Wojsku Polskim, rozpoczął studia malarskie na Akademii Sztuk Pięknych w Rzymie i u Mariana Bohusza Szyszki. Po demobilizacji postanowił kontynuować studia w Madrycie. To nie był jego pierwszy wybór, ale otrzymał grant od hiszpańskiej fundacji katolickiej Pax Romana. W listopadzie wypłynoł z Genuy poszukiwając drugiej ojczyzny.

Autoportret 16.9.1944
akwarela na papierze, 30,8 x 22,6 cm

Lasek, okolica Pedaso (Włochy), 16.7.1945
akwarela na papierze, 22 x 30 cm

Studia malarskie w Rzymie 1946: akt kobiecy (Circolo Artistico 35),  3.3.1946, tusz na papierze, 17.9 x 13.8 cm. W kraju wyzwolonym od faszystów akademie sztuki znów były bardziej wolne, jak pokazuje to studium aktu w stylu Henri Matisse’a.

Fiesole, San Francesco (blisko Florencji), 10.8.1946, tusz na papierze, 13 x 18.6 cm

Rzym, Castel San Angelo, 23.9.1946, tusz na papierze. 29.8 x 22 cm

Genowa, Silos Hennebique 12.11.1946, tusz na papierze, 19 x 14.2 cm.

Po kilku perypetiach rozpoczął w 1949 roku studia malarskie w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Madrycie.

Do 1959 roku Hiszpania stała się jego pierwszą ojczyzną z wyboru. Obrazy przedstawiały przede wszystkim miejskie widoki. Uwielbiał rysować piórem i tuszem niepozorne malownicze zaułki. Zwykle tchnął w nie życie, jakby przypadkowo, umieszczając ludzi na obrazie.

W 1949 roku poznał swoją przyszłą żonę, Szwajcarkę o polskich korzeniach. W 1951 roku pobrali się w Zurychu, ale osiedlili się w Hiszpanii, ponieważ nie ukończył jeszcze studiów.

Malarstwo pejzażowe w Hiszpanii było rzadkością. Jedna z tych rzadkich prac powstała w 1951 roku podczas miesiąca miodowego na Majorce: „Drzewko Oporne”. Pokazuje zakrzywione drzewko porwane wiatrem i burzami, które w końcu z nadzieją zmierza ku słońcu. To symboliczny autoportret. Młody człowiek, naznaczony wojną, nadal błąkał zataczać się po swoim życiu. Wątpliwości dręczyły go nawet, gdy poznał swoją przyszłą żonę. Ale Ewa nalegała. Z kobiecym urokiem w końcu wyratowała go z głębin.

Drzewko Oporne, Majorka, 1951. Olej na płutnie, 50 x 55 cm

Studia malarskie w Madrycie 1950: 3 studia aktu. Tusz na papierze.

Hiszpania pozostała po wojnie pod Frankiem faszystowska. Odpowiednio mniej wolna była słynna akademia sztuki w Madrycie. Niemniej bardzo ładne te trzy klasyczne studia aktu.

San Francisco, Madrid, 1952. Olej na płutnie, 98 x 64 cm

Vigo, Calle Real, 13.9.1957, tusz i akwarela na papierze.

Zaragoza (Saragossa), Arco del Deán, 8.5.1954, tusz na papierze.

Mimo niewielkich sukcesów młodemu artyście w zubożałej Hiszpanii trudno było utrzymać rodzinę, która powiększyła się międzyczasie o trojga dzieci. Dlatego w 1959 roku przeprowadzili się do Szwajcarii, gdzie w 1964 roku dołączyła się do rodziny najmłodsza córka.
Wybór Szwajcarii na nową ojczyznę był decyzją losu. Jako osoba  dążąca do harmonii, ale też walcząca, szybko, mimo trudności materialnych, poczuł się jak w domu. Ubiegając się o obywatelstwo szwajcarskie, powiedział w sposób uczciwy urzędnikowi: „Będę lojalnym obywatelem Szwajcarii, ale serce bije dla Polski” (1974).

Lugano, Via Francesco Soave, 11.10.1960. tusz i akwarela na papierze

Poschiavo, San Vittore Mauro 11.8.1966, tusz i akwarela na papierze

Matterhorn, złota jesień, 1970, olej na płótnie. 65 x 54 cm

Złota jesień w kantonie Wallis, 1977, olej na płótnie. 46 x 41 cm

Brusino Arsizio, jezioro Lugano, kanton Ticino, 1978. gwasz i czarna kredka na papierze. 64.7 x 25.0 cm

Jezioro Brienz, widok z Hasliberg, kanton Bern 1980,. gwasz i czarna kredka na papierze. 65 x 25 cm

Wystawione prace ukazują jego potrzebę tęsknoty za ojczyzną i harmonią. Widać to przede wszystkim w realistycznej estetyce jego pejzaży i widoków miast. Wojnarski szukał piękna nie zniekształcając go. W przemyślanych, realistycznych kompozycjach – wbrew obecnemu mainstreamowi. Jednak jego prace nigdy nie zmierzają do banału. Mają dużo bardziej impresjonistyczny charakter. Pracował więc wyłącznie na zewnątrz przed swoimi motywami. Kiedy pracował, pracował szybko. Co wpływało na intensywność. Czy to przypadek, że ostatni obraz Wojnarskiego staw z liliami wodnymi, jako hołd dla Claude Monet?

Zürich, Limmat mit Blick auf St. Peter, 1951. Öl auf Leinwand. Original vorhanden, ca. 300 Karten vorrätig)

Saint Ursanne, kanton Jura, 1983,  gwasz i czarna kredka na papierze, 32.5 x 50 cm

Rapperswil, kanton St. Gallen, gwasz i czarna kredka na papierze, 42 x 69 cm.

Latsch nad Bergün GR, 1991, olej na płótnie. 71 x 52 cm

Późna jesień w kantonie Jura, Szwajcaria, 1985, gwasz i czarna kredka na papierze, 64.7 x 50 cm

Wald 1974. Gouache und Kohle auf Papier. 64.7 x 50.0

Lasy były stałym tematem prac Wojnarskiego o każdej porze roku: Poczucie harmonii, spokoju i bezpieczeństwa.

Wald, Schweiz, 1977. Pastell auf Papier. 52.0 x 42.0 cm

Wald 1974. Gouache und Kohle auf Papier. 50.0 x 64.7 cm

Las autoportretem, okolica Le Pont, kanton Neuchatel, 1988,  gwasz i czarna kredka na papierze, 64.7 x 50 cm.

Staw z liliami wodnymi, Kanton Zurich, 1997, olej na płótnie. 54.5 x 65.8 cm

W gablotach można by prezentować wczesne aspekty jego twórczości artystycznej. Prace z lat 1942-1945 (wciąż jako malarz amatorski) są ważne, ponieważ można tu dostrzec jego wielki talent artystyczny. Na Bliskim Wschodzie, podczas szkolenia w Wojsku Polskim na emigracji, tworzył głównie karykatury kolegów i przełożonych. Od marca 1944 r. do kwietnia 1945 r. został przeniesiony na front do Włoch. Jego potrzeba harmonii jest widoczna już w niewielu pierwszych pejzażach – pomimo okropnej rzeczywistości wojny. Cenne są liczne portrety żołnierzy, które – choć wierne rzeczywistości – odznaczają się dużą intensywnością, emocjonalnością i ekspresją. Bo on i jego koledzy walczyli o wolność ojczyzny na ziemi włoskiej przeciwko niemieckiemu Wehrmachtowi. Jednak wraz z rozwojem wojny na froncie wschodnim narastały obawy, że nie będą mogli powrócić do wolnej Polski. Wojnarskiemu udało się uchwycić tę tragedię na twarzach swoich towarzyszy broni. Po wojnie w 1946 roku uczęszczał do Akademii Sztuk Pięknych w Rzymie. Studia aktów i widoki miast świadczą o wielkim talencie młodego artysty.

Tadeusz Wojnarski
Heidenbüelstrassse 19
CH-8352 Räterschen (Elsau) 
Schweiz – Szwajcarja – Switzerland
Tel: 0041 52 363 13 09
Mobile: 0041 78 403 86 36
E-mail: wtadeusz(at)bluewin.ch

Wszystkie prawa zastrzeżone dla  – Alle Rechte vorbehalten für – All rights reserved by:

Tadeusz Wojnarski 2020-2025

Webdesign:   S P E C T A R 
Odpowiedyialność – Verantwortung – Responsibility:
Tadeusz Wojnarski (jun.)

Tadeusz Wojnarski
Heidenbüelstrassse 19
CH-8352 Räterschen (Elsau) 
Schweiz – Szwajcarja – Switzerland
Tel: 0041 52 363 13 09
Mobile: 0041 78 403 86 36
E-mail: wtadeusz(at)bluewin.ch

Wszystkie prawa zastrzeżone dla Tadeusz Wojnarski 2020-2021 – All rights reserved by Tadeusz Wojnarski 2020-2021

Webdesign:   S P E C T A R 
Odpowiedyialność – Verantwortung – Responsibility:
Tadeusz Wojnarski (jun.)